BANKALAR VE PARA YARATMA SÜRECİ

       -Bankalar her ülkenin yasasına göre kendisine yatırılan paranın(mevduatın) bir kısmını ya kendi kasasına nakit olarak saklayacak ya da merkez bankasına teslim edecektir. Saklanan bu paralara "yasal karşılıklar" denir. Diyelim yasal karşılklar oranı %20 olsun ve bankaya 2000 TL yatırılsın. Banka 2000 TL'nin %20'si olan 400 TL'yi yasal karşılık olarak saklayacak geri kalan 1600 TL'yi ikinci bir kişiye kredi olarak verebilecektir. Bu kişi de 1600 TL'yi tekrar bankaya yatırdığında 1600 TL'nin %20 si olan 320 TL'yi yasal karşılık olarak saklayıp geri kalan kısmı bir üçüncü kişiye kredi olarak verecek ve işlem aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere devam edecektir.

DönemlerYatırılan mevduat Yasal karşılıkVerilen kredi
1
2
3
.....
.....
......		 2000
1600
1280
.....
.....
......		 400
320
256
.....
.....
.....		 1600
1280
1280
1024
-------
8000

r:yasal karşılık oranı, A:bankaya yatırılan ilk mevduat, D:Toplam Mevduat, K:Kredi olmak üzere

Bankaların yarattığı toplam kredi:

K=(1-r)*A/r

Toplam mevduat:

D=(1/r)*A

Formülleri ile de hesaplanabilir.

Bir kişi ticari senedini belli bir iskonto karşılığında bankaya kırdırır. Yani eğer senet 10.000 TL ve iskonto oranı %5 ise banka 10.000 TL'nin %5'i olan 500 TL'yi kendi almakta, senet sahibine ise 9.500 TL ödemektedir. Bu senedi alan banka Merkez Bankası'na giderek belli bir iskonto karşılığında senedi kırdıracaktır. Buna "senedin reeskontu" diyoruz.Eğer reeskont oranı %3 ise Merkez Bankası ticari bankaya senet karşılığı olarak 9.700 TL'sı ödeyecektir. İşte bankanın müşteriye verdiği 9.500 TL ile Merkez Bankası'ndan aldığı 9.700 TL arasındaki fark bankanın karıdır. Bankaların nasıl para yarattığı konusuna para arzı ve talebi konusundan sonra değineceğim

Ekonomi nedir? Temel kavramlar
Mikroekonomi, Makroekonomi, Para teorisi ve Para çeşitleri
Para arzı ve Talebi
Enflasyon, Deflasyon, Stagflasyon, Devaluasyon
Para Politikası Araçları ve Merkez Bankası
Milli Gelir
İstihdam kavrami
Yatırım Teorisi
Milli Gelir Genel Dengesi