EKONOMİ

Temel kavramlar

1. İhtiyaç: Zorunlu olan ve zorunlu olmayan ihtiyaçlar olarak ayrılabilir
   İhtiyacın zorunlu olup olmadığı kişinin gelir ve kültür düzeyine. yaşanılan zamanın gereklerine ,mekana ve alışkanlıklara göre değişir.Bu açıdan,kişi için faydasına bakılmaksızın,sigara ve uyuşturucu maddeler de bağımlısı için ihtiyaç kapsamındadır
   
2. Fayda : İhtiyacı giderme esastır. Bu bağlamda alkol de alkolik biri için faydalıdır.
   
3. Mal ve Hizmetler: Tüketim ve üretim malları olarak ikiye ayrılabilir.Başka malların üretimnide kullanılan mallar üretim malarıdır(örn toprak, demir.) Tüketim malları dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları olarak ikiye ayrılır. Buzdolabı,elbise kullanılınca tükenmeyen malar dayanıklı tüketim malları iken ekmek, şeker dayanıksız tüketim mallarıdır.
   Mallar serbest mallar(hava) ve ekonomik mallar(fiyatı olan) olarak da ayrıma tabi tutulabilir.
   
4. Üretim: Dört şekilde olur:
   
   • Şekil değişikliği ile: Kumaştan elbise yapmak bir üretimdir.
     
   • Mekan değişikliği ile: Bir malı bol olduğu bölgeden alıp kıt oldugu bölgeye taşımak üretimde bulunmaktır.
     
   • Zaman değişikliği ile: Bir malı bol olduğu dönemde saklayarak kıt olduğu dönemde ihtiyaca hazır bulundurulması malın faydasını artırdığından üretimdir.
     
   • Mülkiyet değişikliği ile: Malın daha fazla ihtiyacı olana doğru sahip değiştirmesi şeklinde olur.
     Not: Doktor, mühendis, danışman hizmetleri de üretimdir.
     
5. Üretim faktörleri:
   
   • Emek(işgücü): Geliri ücrettir.
     
   • Tabiat(petrol,toprak,akarsu): Geliri ranttır.
     
   • Sermaye(makina,techizat,alet,malzeme): Geliri faizdir.İnsan yapımıdı olan tek üretim faktörüdür. Ülkelerin gelişmişlik ölçümünde en önemli unsurdur
           Not: Müteşebbis(girişimci), kimilerince dördüncü üretim faktörü kabul edilirken kimi ekonomistler girişimciyi emek kapsamında görür.
     -Para, finans kapitali(sermaye) sayılır ve ancak sermaye malları satın alındığında üretim faktörü olur.
     
6. Yatırım: Sermaye mallarındaki ve techizat stokundaki artıştır. Bir fabrikadaki malların yenilenmesi ya da yeni makina ilavesi de yatırımdır.
         Ev fabrika,hisse senedi satın almak yatırım değildir; çünkü,sermaye malları stokunda bir artış olmamıştır.yalnızca bir el değiştirme söz konusudur. Yatırım yeni üretim kapasiteleri yaratabilmaktir.

7. Dört Ekonomik Problem: Ne üretilecek, nasıl üretilecek, ne tüketilecek, kim tüketecek.

8. Alternatif Maliyet: Bir malın üretimini bir birim artırmak için başka bir maldan vazgeçilmesi gereken mal miktarıdır. Aynı sınırlı kaynaklar ile 10 birim X ya da 20 birim Y malı üretilebiliyorsa 1 birim X malı üretmenin fırsat maliyeti vazgeçilen 2 birim Y malıdır.

9. Üretim İmkanları(production possibilities): Kaynaklar sınırlı olduğundan hangi mal ve hizmetlerin hangi oran ve miktarlarda üretileceğine dair tercih yapılmalıdır.Bir maldan üretilen miktar arttıkça o malın diğer mallar cinsinden fırsat maliyeti artar; yani eldeki kaynaklar ile 10 birim X ve 20 birim Y üretilebiliyorsa üretilen X miktarı 14'e çıktığında üretilebilen Y miktarı azalmalı 16 gibi bir değer olmalıdır. Malların miktarları arasındaki tüm bu üretim kombinasyonlarının birleştirilmesiyle üretim imkan eğrisi elde edilir. Eğri dışındaki noktalar elde edilemez üretim kombinasyonlarını gösterir. (10 birim X, 25 birim Y gibi)
   Üretim imkanları eğrisi ekonomideki üç temel kavramı gösterir: (1) Eğrinin negatif eğimi fırsat maliyetini gösterir.eğri üzerinde ilerledikçe bir maldan üretilen miktar arttıkça diğer mal(lar)dan üretilen miktar azalmaktadır. (2) Eğrinin dışındaki elde edilemez üretim kombinasyonlarını gösteren noktalar ekonomideki kıt kaynakların göstergesidir (3) Bu kıt kaynaklar üretilen malların miktarları arasında tercih yapmayı zorunlu kılar -->fırsat maliyeti, kıtlık(scarcity), tercih.